AlphaZero: GM'lerin ve Stockfish Yazarının Tepkileri

Sadece dört saat kendine kendine çalıştıktan sonra AlphaZero'nun Stockfish'i 64-36'lık bir skorla herhangi bir mağlubiyet almadan yenmesi satranç dünyasını hayretler içinde bıraktı. Chess.com Londra Satranç Klasiği katılımcılarından ve Stockfish'in orijinal yazılımcılarından birinden ilk tepkileri biraraya getirdi.

DeepMind'ın en son AlphaZero başarısını anlatan makale Twitter ve diğer platformlarda dolaşmaya başladığında Çarşama gününün sabahıydı ve Londra Satranç Klasiği katılımcıları hazırlıklarının tam ortasındaydı. Bunlardan birkaçı AlphaZero'nun başarısını duydu, ve hatta hızlıca AlphaZero-Stockfish maçından birkaç oyuna bile baktılar. Diğerlerinin ise sadece oyunlarını bitirdiklerinde haberi oldu.

Beşinci turun sonunda, Chess.com sekiz katılımcıya, hemen ilk tepkilerini sordu. İşte dünyanın en iyi büyükustalarından Michael Adams, Levon Aronian, Fabiano Caruana, Sergey Karjakin, Hikaru Nakamura, Ian Nepomniachtchi, Wesley So ve Maxime Vachier-Lagrave'ın cevaplarından derlenmiş bir video

İlk tepkiler:
Maxime Vachier-Lagrave: "Tabii ki sonuç son derece etkileyici; ben Stockfish'e karşı bir oyun kazanmayı bile hayal edemem. Özellikle Beyaz ile olan skor son derece etkileyici."

Fabiano Caruana: "Hayretler içinde kaldım. Daha önce başka bir satranç motorunun bu denli baskınlık kurduğunu düşünmüyorum. Dört saatlik çalışmayla bunları yapıyorsa daha fazlasıyla neler yapabileceğini kim bilebilir."

Sergey Karjakin: "Çok şaşırdım çünkü normalde biz Stockfish'le çalışıyoruz ve iyi bir program gibi görünüyor ancak eğer Stockfish'i bu kadar kolay yenen başka bir program varsa, bu bilgisayarlar için yeni bir nesil olabilir ve belki de bu satranç için tarihi bir gündür. Nasıl güçleneceğini göreceğiz!"

Wesley So: "Şok oldum. Bu yeni ve büyük bir olay. Satrancı tamamiyle değiştiriyor. Reytingi ne olabilir 3700 mü? 4000'e yakın mı? Bu gerçekten çılgın."

Michael Adams: "Oldukça şaşırdım. Oyunların daha fazlasını görmek ilginç olacak."

Levon Aronian: "Çok heyecanlıyım ama koşullar konusunda pek emin değilim."

Ian Nepomniachtchi: "Eğer şu anda en güçlü satranç motorunu bu denli kolay yenebilen bir satranç programı varsa bu bizim için de oldukça iyi haber olduğu anlamına geliyor. Muhtemelen çok yakın zamanda satranç dışında başka bir oyun oynuyor olacağız!"

Hikaru Nakamura: "Araştırmanın kesinlikle çok ilgi çekici olduğunu düşünüyorum; başlangıçtan hiçbir bilgi birikimi olmadan öğrenme konsepti kesinlikle yeni bir yaklaşım ve go ile açık şekilde çok iyi çalıştı. Gerçekten ilgi çekici. Bununla beraber, oyunlara bakınca ve oyun gücünü anlayınca sonuçlara muhakkak çok fazla miktarda güvenilirlik yüklemiyorum çünkü benim anladığıma göre AlphaZero basitçe Google'ın süper bilgisayarını kullanıyor ve Stockfish o donanım üzerinde çalışmıyor; Stockfish'in çalıştığı şey muhtemelen benim dizüstü bilgisayarıma benzer birşey. Eğer mukayese edilebilir bir maç istiyorsanız o zaman Stockfish'i de bir süper bilgisayarda çalıştırıyor olmanız gerekli."

Ian Nepomniachtchi:"Muhtemelen çok yakın zamanda satranç dışında başka bir oyun oynayacağız!" | Fotoğraf: Maria Emelianova/Chess.com.

Eğer herkesin AlphaZero'ya erişimi olsaydı, bu sizin maçlara hazırlığınızı değiştirir miydi? 

Vachier-Lagrave: "Eğer insanların Stockfish ve Houdini yerine AlphaZero'ya erişimi olsa teori değişirdi. Muhtemelen en büyük etkisi, gördüğüm oyunları değerlendirirsem, eğer böyle birşey varsa, AlphaZero için gelecekteki ufuk etkisidir. Bu AlphaZero'nun Stockfish karşısında kazandıkları oyunların çoğunun: 20 hamle gibi bir süre boyunca herşey yolunda, herşey yolunda, herşey yolunda, bu aslında modüllerin şartlarında baya ileride, ancak sonrasında herşey yolunda değildi ve işler ondan sonra hızlıca kaymaya başladı. Çok etkileyici şeyler gördüm."

Adams: "Bazı şeyleri biraz düzeltince biraz daha başarışı olabilir bu nedenle ne kadar güçlü olabileceğini bilmiyorum, ama ticari olarak erişilebilir olduğunda bu büyük bir değişiklik olacak."

Nepomniachtchi: "Çok şeyi değiştirmez çünkü çoğu durumda Stockfish, Komodo ve AlphaZero benzer hamleleri gösterecek. Genel olarak, daha iyi bir motorun varsa, daha iyi bir CPU'n varsa, bu biraz avantaja yol açabilir. Herşeye tahtada karar veriliyor ama eğer bunun gibi en iyisi olan bir motor ortaya çıkıyorsa, bence bu son derece çığır açıcı bir şey."

IM Danny Rensch AlphaZero-Stockfish maçının oyunlarından birini inceliyor.

Caruana: "Sanırım bununla hazırlanmaya başlayacağız. Açılışların gelişimlerinin sonuçlarını bilmek güç. Tahmin ediyorum ki bazı açılış gelişmeleri olacaktır ve belki de önceden düşündüğümüz kadar iyi olmayan dizeleri keşfedeceğiz, ama çok büyük değişiklerin olacağını düşünmüyorum. Muhtemelen sahip olduğumuz satranç bilgisini biraz ilerletecek ve muhtemelen o bir sonraki seviyeye geçmeden önce bu uzun yıllar alacak."

Karjakin: "Eğer o kadar iyiyse birçok şeyi değiştirecektir, çünkü çok sayıda açılışı ve çok sayıda şüpheli dizeyi kapatabilir. Hepimiz Berlin oynardık, zaten bunu yapıyoruz. [Gülüyor.]"

So: "Bu daha derin hazırlanmam gerektiği anlamına geliyor. Denemem gerek. Belki de 20 hamle derinlikte hazırlanmak yerine 30 hamle derinlikte hazırlanmak zorunda olacağız."

Aronian: "Eminim ki, takımım, benim bilgisayar hazırlığından sorumlu olan kişi buna bir göz atacaktır."

Nakamura: "Hiçbir şekilde benim yaklaşımımı değiştireceğini düşünmüyorum. O kadar büyük bir değişiklik yaratacağını sanmıyorum. Bunun çoğu muhtemelen hızında ve algoritmasında. Bu benim uzmanlık alanım değil ama aradaki farkın çok az olacağı kanaatindeyim."

Hikaru Nakamura: "Hiçbir şekilde benim yaklaşımımı değiştireceğini düşünmüyorum." | Fotoğraf: Maria Emelianova/Chess.com.

AlphaZero'ya erişimi olan tek iyi oyuncu olmak için ne kadar para öderdiniz?

Nepomniachtchi: "Bugünlerde Stockfish veya başka bir şeye sahip olmak yeterli. AlphaZero'dan muhteşem bir şey çıkarabileceğine pek inanmıyorum. Çok fazla para vermezdim."

Karjakin:"Bu programa erişim sağlamak için çok para veririm. Belki bugün 10,000 dolar!"

So: "Rex Sinquefield'i arardım ve ne kadar vermeye razı olduğunu görürdüm!"

Aronian: "Şu anda beş yaşında olan bir programla analizlerimi yapıyorum! Bu nedenle çok fazla önemsemiyorum, bunun en iyi bilgisayar programına sahip olmaktan çok oynama stilinize uygun programı seçmekle alakası var. Eninde sonunda elde ettiğiniz konumu bilgisayar değil siz oynayacaksınız, bu nedenle insanın tecrübesine uymalı."
Vachier-Lagrave: "Muhtemelen henüz onu almak için yeterli miktarda param yok, ama kolayca yedi haneli bir değeri olurdu."
Caruana: "Bir motora aşırı derecede para harcayacağımı sanmıyorum. Sonuçlarımı çok fazla değiştirmeyecek. Açılışlarımı bir nebze daha iyi yapabilir, analizlerimi bir nebze daha iyi yapabilir ama eninde sonunda çok iyi hazırlık yapmış olsan dahi iyi satranç oynamak zorundasın. En iyiler arasında yer alan oyunculardan hiçbirinin hazırlıkları yüzünden etkili olduklarını düşünmüyorum."
Adams: "Benim tembel hazırlığımla muhtemelen pek yardımcı olmazdı; zaten asla hatırlayamam ki!"
Nakamura: "Buna bir fiyat verebileceğimi bilmiyorum. Açık kaynak kodlarının büyük bir fanıyım; kamunun kullanımına açık olmayan birşey yasal değil. Basitçe buna para teklifi yapmazdım."

Levon Aronian: "Şu anda beş yaşında olan bir programla analizlerimi yapıyorum!" | Fotoğraf: Maria Emelianova/Chess.com.

Satrancın gidişatı (güzelliği) hakkında endişeli misiniz?

Karjakin: "Hayır, endişeli değilim. Bunun hakkında uzun yıllardır konuşuyoruz ve satranç hala canlı. İnsanlar arasındaki rekabet ilginç olacak; özellikle hızlı ve yıldırım oynadığımız zaman, bu tarz satranç asla ölmeyecek."

So: "Satranç henüz ölmedi; pek tüketilebilir değil. Ana problem birçok oyunun ilk 12, 15 hamlede aynı olması."

Vachier-Lagrave: "Bir yandan bu oldukça heyecanlı çünkü satrancın kesinlikle düşündüğümüz kadar berabere olduğunu görebiliyorsunuz. Eğer bundan bir şey öğrenebilirsek, kesinlikle nasıl satranç oynadığımızı değiştirecektir."

Caruana: "Eğer 32 parçalık tablebaselerimiz olsaydı bile bunun insan oyununu hiç değiştirmeyeceğini düşünüyorum. En iyi başlangıç hamlelerini, ya da Najdorf'un Siyah için kaybettiğini, ya da Kabul Edilmeyen Vezir Gambitinin Siyah için kaybettiği veya başka herhangi birşeyi bilsek bile, varyantların hiçbirini hatırlayamayız, bu nedenle nasıl satranç oynadığımızı değiştirmeyecektir."

Adams: "Gördüğüm iki oyun çok olağanüstü görünüyordu eğer bunun ürettiği oyunlar böyleyse, kesinlikle hayır. Yaratacağı etkiyi görmeden önce gelecekte birkaç yıl geçmesi gerekecek. Belki de o kadar büyük bir fark yaratmayacak. Gerçekten bunu tahmin etmesi güç."

Nakamura: "Diyelim ki Stockfish ve Komodo arasındaki maçlarda karar alıcı sonuçlar görmek oldukça garip. Hala çok yüksek berabere yüzdesi var ama bir şekilde, eğer bizi oyuncu olarak düşünürseniz... Komodo ve Stockfish veya başka herhangi bir motorun arasındaki fark arasındaki fark o kadar az ki sanki her oyunda berabere yapacaklarmış gibi geliyor. Nasıl söyleyeceğimi bile bilmiyorum ama satrançta kesinlikle hala biraz hayat olduğunu düşünüyorum. Bilgisayarlar arasındaki oyunların karar alıcı olması tamamen farklı bir evren. Bu seviyedeki bir anlayışa asla sahip olamayacağız, o kadar zeki değiliz. Sadece aptalız. [Gülüyor.]"

Vachier-Lagrave: "Bir yandan bu oldukça heyecanlı çünkü satrancın kesinlikle düşündüğümüz kadar berabere olduğunu görebiliyorsunuz." | Fotoğraf: Maria Emelianova/Chess.com.

Bu süre zarfında Chess.com Stockfish'in yazarlarından biri olan Tom Romstad'dan oldukça uzun ve kapsamlı bir yorum aldı, bu yorumu tam olarak paylaşıyoruz:

Maç sonuçları, oldukça garip zaman kontrolleri ve Stockfish parametre ayarları nedeniyle, kendi başlarına özellikle anlamlı değil: Oyunlar hamle başına bir dakika sabit zaman kontrolü ile oynandı, bu da Stockfish'in zaman kontrolü bulgulayıcılarını hiç kullanmadığı anlamına geliyor (Stockfish'in oyunda kritik noktaları anlaması ve bir hamlede fazladan zaman harcayıp harcamama konusunda karar vermesi için oldukça fazla efor sarf edildi; hamle başına sabit bir zamanla, gücü önemli şekilde olumsuz etkilenecektir). Stockfish'in kullanılan versiyonu bir yıllık, ve önemli derecede test edildiğinden çok daha fazla sayıda arama zinciriyle oynuyordu, arama zincirlerine oranla çok az sayıda komut tablosu vardı. Daha normal şartlarda beraberlik yüzdesinin çok daha fazla olabileceğine inanıyorum.

Diğer bir yandan, eğer projeye daha fazla çaba sarf edilseydi AlphaZero'nun çok daha iyi oynayabileceği konusunda hiçbir şüphe yok (makalede belirtilen "4 saatlik öğrenme", o 4 saatlik öğrenme boyunca kullanılan muazzam donanım kaynakları göz önünde bulundurulursa oldukça yanıltıcı. Ancak her halükarda, Stockfish - AlphaZero karşılaşması tıpkı elma ile orangutanları karşılaştırma gibi. Birisi normal bilgisayarlarda çalışan geleneksel bir satranç programı, diğeri ise temel olarak farklı teknikler kullanıyor ve satın almaya açık olmayan (ve satılsa bile normal kullanıcıların bütçesinin çok dışında olacak olan) özel tasarım bir donanımı kullanarak çalışıyor.

Tord Romstad. | Fotoğraf PlayMagnus'un izniyle kullanılmıştır.

Başka bir bakış açısından, elma-orangutan bakış açısı bunu en heyecanlı yapan şeylerden biri: Şimdi birbirinden son derece farklı (hem donanım hem de yazılım yönünden) ve her ikisi de insanüstü süper satranç oynama yeteneğine sahip, insan yapımı varlıklar. Bu, hali hazırda var olan satranç programı ile aynı şeyi yapan başka bir satranç programından çok daha fazla ilgi çekici, biraz daha iyi. Dahası, AlphaZero yaklaşımının yeni alanlara uyumluluğu gelecek için heyecan verici olanaklar yaratıyor.

Satranç bilgisayarlarını bir araç olarak kullanan satranç oyuncuları için, en azından kısa vadede, makul fiyatlarda uygun donanımın azlığı nedeniyle bu dönüm noktası çok bir etki yaratmayacak,

Satranç motoru programcıları için-- ve diğer ilginç alanlardaki programcılar için -- makine öğrenimi tekniklerinin etkili olması için olağanüstü donanım kaynakları gerektirmesi biraz moral bozucu. Birkaç yıl içerisinde, AlphaZero'ya benzer bir satranç programının olağan bilgisayarlarda çalışabilir olması oldukça muhtemel, ama bunları yaratmak için gerekli olan donanım kaynakları yine de hobiciler ya da orta ölçekli firmaların bütçesinin ötesinde olacak. Gönüllülerin çalışabildiği geniş bir dağıtım bilgisayar ağına sahip bir açık kaynak projesinin olma olasılığı çok yüksek, ancak emsalsiz yüzlerce satranç motorunun günü, her birinin kendine has özellikleri ve kişilikleriyle, sona ermiş olacak.

İlgili makale:

• Google'ın AlphaZero'su 100 Oyunluk Maçta Stockfish'i Yendi